Cvjetko

TOPLA I POUČNA PRIČA

„Najveći čovek uvek ostaje dete“.

J. V. Gete

Pored poezije, proze, antologičarskog i uredničkog posla, čini se da je slikovnica jedan od omiljenih stvaralačkih preokupacija i žanrova za decu poznatog pisca i klasika Šime Ešića. Dragocenom i značajnom nizu takvih izdanja od nedavno pripada i slikovnica „Cvjetko“ sa nadahnutim i odgovarajućim ilustracijama Mladena Anđelkovića. Ova nevelika, ali svakako dirljiva, topla i jednostavna priča (može se reći i sa biografskim elementima), govori o animalnom junaku Cvjetku, koji „nije bio obično tele“ (str. 11). 

Zapravo, ova omiljena životinja bila je kao kućni ljubimac deci na selu, među kojima je i neimenovani dečak, odnosno narator, koji nostalgično i retrospektivno opisuje sećanje i dečiju naklonost prema Cvjetku. Budući da obrađuje i afirmiše ljubav dece prema životinjama, pisac nenametljivo i vrlo smisleno to čini i sa prirodom, pokušavajući da ekološki aspekt prenesi mlađim generacijama i na taj način naglasi važnost očuvanja, zaštite i ljubavi prema čovekovom životnom okruženju. To, uostalom, pokazuju i ove reči:

„Eh, kad bih mogao ovo parče tvog dvorišta prenijeti sebi u grad! / I nama je bila draga lipa u dvorištu” (str. 11-12).

Najveći dramski i psihološki preokret nastaje u završnoj sceni kada komšija Vita, na opšte iznenađenje i neočekivani ishod zbivanja, odbija da zakolje Cvjetka, jer je i ovoga puta ljubav i osećanje prema nedužnoj životinji pobedilo, a samim tim donelo mnogo radosti i zadovoljstva deci koja nisu nikako želela da njihov ljubimac ode jednom zauvek. Dakle, ne samo pravda već i ljubav je pobedila, tako da je socijalna nota primetna u početku teksta sad stavljena u drugi plan, iako je otac zbog egzistencijalne oskudice bio primoran da proda tele iz štale, zapravo da ga otme ispred vlastite dece koja su ga toliko volela.

Ova višestruko korisna i poučna priča ima svoju posebnu draž, umetničko značenje i etičku poruku, koja će svakako dobro doći mališanima i svima onima koji vole životinje, prirodu i život na selu. Ešić pripoveda sažeto, jasno i bez preterane digresije, trudeći se i uspevajući u tome da bude jednostavan i svima razumljiv. U današnje vreme, kad se naglo usavršava veštačka inteligencija i ubrzava razvoj naučno-tehnološke civilizacije širom sveta, ova ljupka slikovnica dolazi kao pravo osveženje i melem na ranu – ne samo mališanima već svim pravim ljubiteljima i poznavaocima dobre pisane reči za decu.

Dr Milutin Đuričković,

član Evropske akademije nauka i umetnosti

Najnovija knjiga Šima Ešića donosi dirljivu priču o snazi nevinosti i čistote. 

Pripovjedač nas, po principu in medias res, odmah uvodi u središte naracije – otac odlučuje da proda tele, najboljeg “druga za igru” svoje djece, što kod njih izaziva tugu i nevjericu. Ostajući na nivou tačke gledišta koja ne razumije stvarne razloge iza odluka odraslih, Ešić majstorski gradi priču u kojoj se konstantno sudaraju dječje i odraslo viđenje stvarnosti, ideali i realnost, “šta sanjamo” i “šta nam se događa”… U tom sudaru željenog i datog, čiji oštar kontrast utiče na doživljaj recipijenta, odigrava se drama u kojoj čitalac, zapravo, do samoga kraja nije siguran u ishod događaja. Efekat iznevjerenog očekivanja donosi olakšanje – tele Cvjetko svojom umiljatošću i dražesnošću uspijeva da izbjegne smrt otopivši srce svog “dželata”, koji na kraju ponizno kleči pred njim, u čemu se može vidjeti metafora života – samo ljubav može promijeniti grubost i nesavršenost ovog svijeta, samo ljubav može donijeti suštinsku promjenu. 

Izuzetno uspjele ilustracije Mladena Anđelkovića doprinose snažnoj emotivnoj reakciji pri recipiranju ove umjetnine – Cvjetkova ljupkost i dobrota blistaju sa stranica slikovnice podsjećajući nas da se svijet spašava ljepotom. Poput Andrićeve Aske koja je plesom uspjela da odloži smrt do trenutka vlastitog spasenja, Ešićev Cvjetko nježnošću mijenja tuđe srce naviknuto na prolivanje krvi. Dva čela, koja se na kraju priče dodiruju u zagrljaju pokazujući da su sva živa bića dio velike zemaljske porodice a da je životna sila zapravo – sila ljubavi, donose treperavo ushićenje da za ovaj svijet, ipak, ima nade…

Tu nadu na najbolji način podgrijava nam priča o Cvjetku koji mi je nagnao suze na oči! Piscu možemo samo čestitat od srca na divnoj knjizi koja nas vraća samim korijenima ljudske humanosti.

Doc. dr. Svetlana Kalezić-Radonjić